1918թ. Բրեստի հաշտությունը ժամանակակիցների

և հայ պատմագրության գնահատմամբ

Ամփոփում

Ինդպես ժամանակի ամերիկյան, այնպես էլ Անտատնտի դիվանագետները զգուշորեն էին գնահատում 1918թ. մարտի 3-ի Բրեստի հաշտություն կնքելու փաստը՝ այն ընկաելով որպես պահի անհրաժեշտություն։ Ն.Ադոնցից սկսած՝ հայ պատմագրությունը՝ ի դեմս Հ.Էլչիբեկյաի, Գ.Գալոյանի, Ե.Սարգսյանի, Ա.Հարությունյանի, Ջ.Կիրակոսյանի, Ա.Պողոսյանի, Հ.Ավետիսյանի, Տ.Սահակյանի, Ն.Եսայանի, Ա.Չուբարյանի, Ռ.Հովհաննիսյանի և Ա.Ենգոյանի, XX դարի կեսերից այն որակելով որպես սոցիալիստական հեղափոխության համար անհրաժեշտ քայլ, այդ փաստաթուղթը հետևողականորեն գնահատում է որպես հայերի ազգային շահերի ոտնահարում։ Ուժով չամրագրված այս պայմանագիրը չէր հարգվում Օսմանյան Թուրքիայի կողմից, հեշտացրել էր նրա ռազմական առաջխաղացումն Անդրկովկասում, մասնակի զիջումների սին հույսեր էր ներշնչում ու էլ ավելի էր թուլացնում հայերի ինքնապաշտպանական ճիգերը։ //-62