The French Policy in the Republic of Armenia and Transcaucasia

in 1919-1920

Abstract. The authors examine French policy in the Republic of Armenia (RA) and Transcaucasia in 1919-1920, methods of France's penetration in the region, and the rivalry with the United States and Britain at the Paris Peace Conference. On May 21‒31, 1919 the French Premier G. Clemenceau forced the US President W. Wilson to limit his claims in the big Near East and in the Armenian Republic particularly. Victorious Council of Four at Paris considered the problems of the RA in the general context of the Armenian question. France strengthened its position in Transcaucasia by economic methods and developed partnerships with new states. It prevailed diplomatically over the US in the end of May 1919 at the Paris Peace Conference. France intensified its activities in Transcaucasia after the withdrawal of British troops from the region in August 1919. In November, the Third Republic became the second most important state after Britain in resolving the Armenian issue. In 1920 the French encouraged independence of the RA, supported Armenia in territorial disputes and did not exclude future cooperation with the non-Bolshevik Russia.

Keywords: France, Republic of Armenia 1918‒1920, Transcaucasia, international relations, G. Clemenceau, A. Millerand, Great Britain, USA, RSFSR, Turkey

DOI: 10.31857/S0201708325020135    //-162

Bibliography

Амбарцумян К.Р., Величко Л.Н. Крючков И.В. (2024) Армянский вопрос в международных отношениях (1895-1923). Северо-Кавказский федеральный университет, Ставрополь. 208 с.

Армения в документах Государственного департамента США 1917-1920 гг. (2012) Сост. и пер. с англ.Г.Махмурян, 2-е изд. Институт истории НАН РА, Ереван. 560 С.

Барсегов Ю.Г. (ред.) (2023) Геноцид армян: ответственность Турции и обязательства мирового сообщества. Документы и комментарий. Т.2. Ч.1. Гардарики, Москва. 912 с.  

Мальков В.Л. (1999) Вудро Вильсон и новая Россия (февраль 1917 – март 1918 г.). Новая и новейшая история. № 6. С.110–128.

Мальков В.Л. (2000) Вудро Вильсон и новая Россия (февраль 1917 – март 1918 г.). Новая и новейшая история. № 1. С.123–133.

Национальный архив Армении. Ереван. Фонд 114, опись 2, дело 63; ф.121, оп.2, д.93; ф.199, оп.1, д.12; ф.200, оп.1, д.193, 212; оп.2, д.55; ф.276, оп.1, д.104; ф.1021, оп.2, д.962.

Туманян М. (2012) Дипломатическая история Республики Армения 1918‒1920 гг. Национальный архив Армении, Ереван, Армения. 473 с.

Archive du ministère de l’Europe et des Affaires etrangères. La Courneve, France. Cote 46CPCOM Arménie 1918-1940, article 5 Mai - juin 1919; article 7 Septembre - décembre 1919; Cote  117CPCOM URSS 1918-1929, article 626 Caucase

Arslanian A.H. (1974) The British Decision to Intervene in Transcaucasia during World War I. The Armenian Review, Boston. Vol.27, № 2. P.146-159.

Churchill W.S. (1929) The Aftermath, (The World Crisis, 1918-1928.). Ch.Scribner’s Sons, New York. 502 P.

Documents diplomatiques français 1920-1932, 1920 (1997), tome I (10 Janvier - 18 mai) (1997). Imprimerie Nationale, Paris. 689 P.

Documents diplomatiques français 1920-1932, 1920 (1999), tome II (19 Mai - 23 Septembre) (1999). Imprimerie Nationale, Paris. 750 P.

Documents diplomatiques français 1920-1932, 1920 (2002), tome III (24 Septembre 1920 - 15 Janvier 1921), P.I.E.-P.Lang, Bruxelles. 722 P.

Documents on British Foreign Policy 1919-1939. (1949) Ed.by E.L.Woodward, R.Butler, 1^st  //-13   Series, vol. 3. His Majesty’s Stationery Office, London. 909 P.

Document on British Foreign Policy 1919-1939. (1952) Ed.by E.L.Woodward and R.Butler, 1^st Series, vol.4. His Majesty’s Stationery Office, London. 1277 P.

Jevakhoff A. (2011) Les russes blancs. Tallandier, Paris. 605 P.

Kévorkian R. (2006) Le Génocide des Arméniens. Odile Jacob, Paris. 1008 P.

La Chasnais P.G. (1921) Les peuples de la Transcaucasie pendant la guerre et devant la paix. Bossard, Paris. 218 P.

Les Grandes Puissances, l'Empire Ottoman at les Arméniens dand les archives françaises (1914-1918). (1983) Reunis par A.Beylerian. Université de Paris I, Paris. 792 P.

Mouradian C. (2015) La diplomatie des «petites nations», 1913-1923, une décennie de (vaines) tentatives pour résoudre la question arménienne. Revues d’Histoire de la Shoa, Paris. Tome 202, № 1. P.373-505.

Papers Relating to the Foreign Relations of the United States, 1919. The Paris Peace Conference, in 12 vols. Vol.V (1946). Government Printing Office, Washington D.C. 949 P.   

Ter Minassian A. (1989) La République d’Arménie: 1918-1920, La memoire du siecle. Editions Complexe, Bruxelles. 317 p.

La Voix de l’Arménie (1919) Revue bi-mensuelle. Paris, tome 2, № 27-28, 128 p.

Գալոյան Գ.Ա. (1999) Հայաստանը և Մեծ Տերությունները 1917-1923թթ.։ Գիտություն, Երևան։ 539 էջ

Գալոյան Գ., Ղազախեցյան Վ. (Խմբ.) (2000) Հայաստանի Հանրապետությունը 1918–1920 թթ., քաղաքական պատմություն. Փաստաթղթերի և նյութերի ժողովածու. Գիտություն, Երևան, Հայաստան. 455 էջ

Խատիսեան Ա. (1968) Հայաստանի Հանրապետութեան ծագումն ու զարգացումը. Համազգային, Պեյրութ, Լիբանան. 487 էջ

Մելքոնյան Ա.Ա. (2003) Ջավախքը 19-րդ դարում և 20-րդ դարի առաջին քառորդին։ Զանգակ-97, Երևան։ 544 էջ

Վրացյան Ս. (1993) Հայաստանի Հանրապետություն. Երևան, Հայաստան. 704 էջ

Տեր-Մինասյան Ա. (2004) Անտուան Պուադեբարը և Հայաստանը։ Բանբեր Հայաստանի արխիվների. Հատ 104. № 2. էջ 78–104.

Տէր-Յակոբեան Յ. (1921) Հայաստանի Վերջին Աղետը, Անտիպ փաստաթղթեր, դիւանագիտական գրեր եւ բազմաթիւ պատկերներ. Հրատ.Մ.Տէր-Սահակեան, Կ.Պօլիս, Թուրքիա. 125 էջ.

Քաջազնունի Հ. (1923) Հ.Հ. Դաշնակցությունը անելիք չունի այլեվս. Հ. Հ. Դ. Պոլիգր. Քոմբ., Թիֆլիս, Վրաստան 108 էջ. //-161