Զեկուցումներ

1915թ. ապրիլի 26-ի Լոնդոնի պայմանագիրը  Փարիզի վեհաժողովում (1919թ. ապրիլ-մայիս ամիսներին): Հայակական հարցի միջազգայնացման 120 ամյակին նվիրված միջազգային գիտաժողով: «Հրաչյան Աճառյան» համալսարան, Երևան, 6, 23-24.11.1998։ «Հայոց պատմության հարցեր»։ Գիտական հոդվածների ժողովածու, հ.8։ Խմբ.Ա.Ա.Մելքոնյան։ ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ։ Երևան, ՀՀ ԳԱԱ, 2007, էջ 252-274 և 22 էջ:

1915թ. ապրիլի 26-ի Լոնդոնի պայմանագիրը  Փարիզի վեհաժողովում (1919թ. ապրիլ-մայիս ամիսներին): Հայակական հարցի միջազգայնացման 120 ամյակին նվիրված միջազգային գիտաժողով։ «Հրաչյան Աճառյան» համալսարան, Երևան, 6, 23-24.11.1998։ «Հայկական հարց»։ Միջազգային գիտաժողովի նյութեր։ Երևան, Արտագերս, 2000, էջ 83-84:

1918-1920թթ. Ալեքսանդրապոլը ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի և Հայաստանի Ազգային արխիվի փաստաթղթերում: Շիրակի պատմամշակութային ժառանգությունը. հայագիտության արդի հիմնահարցեր թեմայով 9-րդ միջազգային գիտաժողովը։ Գյումրի, 24-25.09.2016: Գիտական աշխատություններ։ Գյումրի, ՀՀ ԳԱԱ Շիրակի Հայագիտական հետազոտությունների կենտրոն, 2016, հատ.XIX, էջ 104-113:

1918-1920թթ. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքականության առանձնահատկությունները: «Ազգ, պետություն, հայրենիք. պետականության գաղափարը» թեմայով 3-րդ միջազգային գիտաժողովը։ Խ.Աբովյանի անվան Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան։ Երևան, 2018, 7 էջ:

1918-1920թթ. Հայաստանի Հանրապետությունը ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանմիայի քաղաքական հակասությունների կիզակետում։   «Հայաստանը որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ. պատմամշակութային առնչություններ»։ Միջազգային գիտաժողովի նյութեր։ Երևան, Անտարես, 2024, էջ 301-313:

1919-1920թթ. Շուշին ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի և Հայաստանի Ազգային արխիվի փաստաթղթերում։  «Ադրբեջանի պետական ահաբեկչությունը և էթնիկ զտումների քաղաքականությունը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ»։ Միջազգային գիտագործնական կոնֆերանսի զեկուցումներ։ Ստեփանակերտ, Շուշի, 21-24.03.2010: Խմբ.Մ.Ա.Հարությունյան։ «Կաճառ», գիրք 4 (47-58): Շուշի, Կաճառ, 2010, էջ 61-74։

1920թ. մարտի 23-26-ի Շուշի քաղաքի կործանման ու նրա հայ բնակչության ցեղասպանության թեման հայրենական և օտարերկրյա պատմագրության մեջ։  «Ադրբեջանի ցեղասպանական վարկը. պատմություն և արդիականություն (իրավաքաղաքական գնահատականից մինչև միջազգային դատարան)»։ Միջազգային առցանց գիտաժողով՝ նվիրված Շուշիի հայ բնակչության ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին (Շուշի 15-16.07.2020), զեկուցումների ժողովածու։ Կազ. և խմբ.Մ.Ա.Հարությունյան։ Երևան, Էդիտ պրինտ, 2021, էջ 423-442։

1988-1990թթ. Ղարաբաղյան շարժումը արտերկրյա պատմագիտության և քաղաքագիտության մեջ։ Ներկայացվել է «Ղարաբաղյան շարժում. 30 տարի  անց (պատմություն, վերաիմաստավորում, դասեր)» թեմայով չկայացած միջազգային գիտաժողովի համար։ Ծրագրել էր գումարել ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ին-տը։ Երևան, 12.09.2018, 13 էջ։

1991թ. սեպտեմբերի 2-ին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հռչակման ներքին և արտաքին քաղաքականության  նախադրյալները։   «Արցախի Հանրապետության և Հայաստանի (երրորդ) Հանրապետության  հրչակման 30-ամյակ»: Միջազգային գիտաժողովի նյութեր (Ստեփանակերտ-Երևան, 19-23 սեպտեմբերի, 2021): Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տ, 2022, էջ 121-153։ Ամբողջ ժողովածուն՝ https://arar.sci.am/dlibra/publication/364478/edition/334854/content  Գիտաժողովի մասին՝ «Պատմաբանասիրական հանդես»։ Երևան, 2021, № 3, էջ 303-307։

 Գիտաժողովի մասին

Ազգային-պետական դոկտրինայի ձևավորումը և 1915-1923թթ. փորձը։ «Հայաստանը 21-րդ դարի շեմին» թեմայով համահայկական միջազգային գիտաժողով: Երևան, 12-13.11.1992: «Հայություն»: Երևան, 18-31.12.1992, № 18, էջ 2-3:

Անգլիական ռազմական վարչակարգը Անդրկովկասում և Հայաստանի կառավարությունը (1918թ. դեկտեմբեր - 1919թ. օգոստոս)։ 1918թ. մայիսյան հերոսամարտերի և Հայաստանի Հանրապետության 80-ամյակին նվիրված գիտական նստաշրջան։ ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, Երևան, 20-21.05.1998: «Լրաբեր հասարական գիտությունների»։ Երևան, 2001, № 2 (603), էջ 62-80:

Արևմտահայ դիվիզիան և ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը 1917-1918թթ.։ Անդրանիկ Օզանյանի ծննդյան 150-ամյակին նվիրված Հայաստանի հանրապետական գիտաժողով։ ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, Երևան, 25.02.2015: Անդրանիկ Օզանյան 150 (հոգվածների ժողովածու)։ Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տ, 2015, էջ 49-76:

Բրիտանական երկակի քաղաքականությունը Հայաստանի հանդեպ։ «Հայաստանը, Թուրքիան և Մեծ Տերությունները 1918-1920թթ.» թեմայով ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տի նստաշրջան։ Երևան, 29-30.06.1993։ «Հայություն», Երևան, 10-20.08.1993, № 11, էջ 1-2: Թարգմանեց Ա.Այվազյան:

Դաշնակիցների Գերագույն հանձնակատար Վ.Հասկելի կազմակերպչական, մարդասիրական և քաղաքական գործունեությունը Հայաստանում 1919թ.։  «Հայաստանի նորագույն պատմության ուսումնասիրության վիճակը և խնդիրրները» թեմայով Հանրապետական գիտաժողով։ ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տ։ Երևան-Աղվերան, 4-7.03.2016։ Հայոց պատմության հարցեր։ Գիտական հոդվածների ժողովածու, հ.18։ Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տ, 2017, էջ 49-75:

ԽՍՀՄ փլուզման պատճառների լուսաբանումը ԱՄՆ, Միացյալ Թագավորության և Ֆրանսիայի XXI դարի պատմաբանների աշխատություններում։ «ԽՍՀՄ կազմավորման 100-ամյակը. 1922-2022» թեմայով Միջազգային գիտաժողով։ ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տ։ Երևան, 13.12.2022։ «Բանբեր հայագիտության»։ Երևան, 2024, № 1 (34), էջ 98-116:

Կրթությունը Շուշիի և Ալեքսանդրապոլի գավառներում ու նրա սոցիալական արտահայտությունն ըստ 1910-1917թթ. «Կովկասյան տարեգրքի» տվյաալների։ «Կրթամշակութային կյանքն Արցախում»։ Գիտաժողովի զեկուցումներ։  Երևան, Համազգային հայ կրթական և մշակութային միություն, 2022, էջ 130-153:

Հայաստանն ու Հայկական հարցը ԱՄՆ-ի 1917-1918թթ. քաղաքականության ոլորտում։  «Առաջին աշխարհամարտը և հայ ժողովուրդը (պատմության և արդիական խնդիրներ» միջազգային գիտաժողով։ Զեկուցումների ժողովածու։ ՀՀ ԳԱԱ, Երևան, 1-2.10.2014: Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տ, 2015, էջ 158-171:

Հայերի ցեղասպանության հարցը արդի փուլում։ «Հայաստանը 21-րդ դարի շեմին» թեմայով համահայկական միջազգային գիտաժողով։ Երևան, 11-12.06.1992: «Հայություն»։ Երևան,1992, № 9-10, հունիս, էջ 6:

 Հայրենիքի հետ Արցախի Միացման պատմական նշանակությունը։ Գիտական ընթերցումներ (հոդվածների ժողովածու)։ Ղարաբաղյան շարժման 30-րդ տարեդարձին նվիրված գիտաժողովի նյութեր։ Ստեփանակերտ, ԱրՊՀ, 2018, էջ 448-452:

 Հասարակական ճգնաժամ, արտաքին քաղաքականության երկընտրանքներ ու ցեղասպանության սպառնալիք։ (Հայաստանն ու Բրիտանիան 1918-1920թթ.)։  «Ցեղասպանության հարցեր» միջազգային գիտաժողով։ Երևան, 21-23.04.1995: «Կանթեղ»։ Գիտական հոդվածների ժողովածու, գիրք 4 (33)։ Խմբ.Լ.Արզումատյան։ «Ինտերլինգվա» լեզվաբանական համալսարան, Երևան, Ասողիկ, 2007, էջ 142-155։

Ղարաբաղ-Զանգեզուրի նահանգապետությունն և բրիտանական քաղաքականությունը 1918-1919թթ. Ղարաբաղում։ Միջազգայի գիտաժողով։ ՀՀ ԿԳ նախարարություն, ԼՂՀ կրթության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն, ՀՀ ԳԱԱ, ԵՊՀ,  Արցախի պետական համալսարան։  Շուշի, Ստեփանակերտ, 21-23.06.2007; 3 էջ:  «Շուշին հայոց քաղաքակրթության օրրան»։ Շուշիի ազատագրման 15-րդ տարեդարձին նվիրված գիտաժողովի նյութեր։ Երևան, Գիտություն, 2007, էջ 150-174:

Գիտաժողովի մասին

Մեծ Բրիտանիան և 1918-1920թթ. Հայաստանի Հանրապետությունը։ Տարածաշրջանային քաղաքականության փորձը համընդհանուր ճգնաժամի պայմաններում։ «1918-1920թթ. Հայաստանի Հանրապետությունը՝ հայացք 75 տարի անց» թեմայով միջազգային գիտաժողով։ Լոս Անջելեսի Կալիֆոռնիայի համալսարան, Լոս Անջելես, 28-29.05.1993; 21 էջ:

Մեվրի դաշնագիրը և ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ 1919-1920թթ.։ «Հայաստանի Հանրապետություն-100» միջազգային գիտաժողովի զեկուցումների ժողովածու։ Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ին-տ, 2018, էջ 284-294:

Գիտաժողովի մասին

Սեվրի դաշնագիրը և Հայաստանի Հանրապետությունը ԱՄՆ-ի 1919-1920թթ. քաղաքականության մեջ։  «Հայաստանի Հանրապետություն-100» միջազգային գիտաժողով։ ՀՀ Սփյոռքի նախարարություն, ՀՀ ԳԱԱ, ԵՊՀ։ Երևան, 25-26.05.2018: «Լրաբեր հասարական գիտությունների»։ Երևան, 2019, № 2 (656), էջ 72-86:

Սուցիալ-տնտեսական որ բնագավառներում հետ մնալը նպաստում էր 20-րդ դարի ցեղասպանության գործողություններին։ 1912-1915թթ. արևմտահայերի ու արցախյան միավորման իրողությունների փորձը։    «21-րդ դարը առանց ցեղասպանությունների» թեմայով գիտաժողով: ՀՀ ԳԱԱ, Երևան, 18-21.04.2000; 8 էջ:

Ցեղասպանության տեսության և տերմինաբանության առթիվ։ «Հայերի ցեղասպանություն. պատմություն, տեսություն, քաղաքական պատասխանատվություն» թեմայով I Միջազգային գիտաժողովը: Երևան, 17-21.04.1990։ «Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 1998, № 1 (597), էջ 76-89:

Գիտաժողովի մասին

Ֆրանս-թուրքական գաղտնի բանակցությունները Կիլիկիայում զինադադար հաստատելու և Սևրի պայմանագրի մասին (1920թ. մայիս - հունիս ամիսներին)։ Կիլիկիայի հայությունը 1908-1922թթ.։ Միջազգային գիտաժողովի (4 հոկտեմբերի 2022թ.) նյութերի ժողովածու: Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, 2024, էջ 132-153։

Ֆրանս-թուրքական քաղաքական հարաբերությունները Կիլիկիայի և Հայաստանի Հանրապետության առնչությամբ (1919թ. դեկտեմբեր – 1920 հունիս)։ «Կիլիկիայի հայությունը 1908-1922թթ.» թեմայով Միջազգային գիտաժողովին ներկայացված ու լրացված զեկուցումը: Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, 4.10.2022։ «Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 2025, № 1 (673), էջ 32-53: https://arar.sci.am/dlibra/publication/431134/edition/398610